नारायणेश्वर मंदिर, नारायणपूर –
पुरंदर किल्यांच्या कुशीमध्ये वसलेले नारायणपूर नावाचे प्राचीन गाव आहे. या गावी प्राचीनतेची साक्ष देणारे एक सुंदर यादवकालीन मंदिर आजही उन पावसाचा मारा झेलत उभे आहे. नारायणपूर या गावाच्या पंचक्रोशी मध्ये उभे असलेले हे मंदिर ‘नारायणेश्वर’ या नावाने प्रसिद्ध आहे.नारायणेश्वर मंदिर.
भौगोलिक स्थान (Location) –
सासवडपासून १० कमी अंतरावर असणारे नारायणपूर श्री दत्त मंदिरासाठी प्रसिद्ध आहे. दत्तमंदिराच्या शेजारीच आहे २००० वर्षापूर्वीचे नारायणेश्वर.
पहाण्यासारखी ठिकाणे (Places to see) –
हेमांडपंथी बांधकाम यादव काळातील असावे. भूमिज स्वरूपातील हे मंदिर कलाकुसरीने भरलेले आहे. नारायणेश्वराच्या प्राचीन मंदिराचा आजूबाजूचा परिसर अत्यंत मोठा असून आजही थोडेबहुत प्राचीन शिल्प मंदिराच्या आवरात पडलेली आपल्याला पाहायला मिळतात. पुरंदर किल्य्याच्या पायथ्याशी असून मंदिरामागील चंद्रभागा नावाचा बारव किल्लीवरुन येणाऱ्या पाण्याने भरतो अशी श्रद्धा आहे. मंदिराच्या आवारामध्ये हेमाडपंथी मंदिरांचे अनेक पुरावे मिळतात. नारायणेश्वर मंदिराच्या बाहेरील सभामंडप कोसळेला असून जुने यादवकालीन खांब बघावयास मिळतात.
मंदिरासमोर एक सुंदर नंदीची मूर्ती आहे हि मूर्ती थोडीशी भंगलेली असून नंदिवरची कलाकुसर बघण्यासारखी आहे. संपूर्ण मंदिर हे २० खांबांवर उभारले गेले आहे. मंदिरातील खांब हे देखील कलाकुसर केलेले आहेत. मंदिरात त्रिपिंड पाहायला मिळते जे ब्रम्हा विष्णू महेश यांचे प्रतीक मानेल जाई.तसेच या सुंदर मंदिराच्या आजूबाजूला आणि मंदिराच्या कळसापर्यंत कोरलेली विविध नर्तिकांची शिल्पे तसेच काही अप्सरांची शिल्पे पाहण्यासारखी आहेत.
भेटीची सर्वोत्तम वेळ (best time to visit) –
आपण कधीही भेट देऊ शकता.
कसे पोहोचाल (How to reach) –
नारायणपूर हे पुण्यापासून सुमारे 5० कि. मी. अंतरावर आहे.
कसे जाल (How to go) –
खाजगी अथवा बस ने आपण नारायणपूरला जाऊ शकता.
जाण्यासाठी लागणारा वेळ (Timing) –
पुण्यापासून आपल्याला अंदाजे 2 तास लागतात.
राहण्याची सोय (Accommodation) –
मंदिर परिसरात आपल्याला राहण्याची सोय उपलब्ध आहे.
जेवणाची सोय (Dining)-
मंदिर परिसरात आपल्याला जेवणासाठी अनेक हॉटेलची सोय उपलब्ध आहे.
पिण्याचे पाणी (Drinking water)-
मंदिरात आपल्याला पिण्याच्या पाण्याची सोय आहे.
इतिहास (History) –
या मंदिराबाबत काही ऐतिहासिक पुरावे जे मिळतात त्यामध्ये येथे पूर्वी एक विष्णूमंदिर होते जे आता नामशेष झालेले आहे या मंदिरामध्ये विष्णूची भव्य हरिहर रूपातील एक मूर्ती होती जी सध्या मुंबई येथील ‘प्रिन्स ऑफ वेल्स म्युझियम’ म्हणजेच आजचे ‘छत्रपती शिवाजी महाराज वास्तू संग्रहालय’ येथे आहे. तसेच काही विष्णूच्या मूर्ती देखील मंदिराच्या मागच्या बाजूला कोरलेल्या आपल्याला पाहायला मिळतात.राजमाता जिजाबाई यांनी मंदिरात सुवर्णमुकुट अर्पण केल्याचे सांगितले जाते.