श्री पार्श्वप्रज्ञालय मंदिर, तळेगाव दाभाडे –
भटकंती करताना मावळात भटकायला अनेक ठिकाण आहेत. त्यातील एक सुंदर मंदिर म्हणजे जैन लोकांच भगवान पार्श्वनाथ जैन मंदिर होय. श्री पार्श्वप्रज्ञालय मंदिर जुन्या पुणे- मुंबई महामार्गावर तळेगावच्या पुढे मुंबई कडे जाताना डाव्या बाजूला आहे. एका टेकडीवर हे मंदिर उभारलेले आहे. मंदिरार्पयत जाण्यासाठी रस्ता बनविलेला आहे.
भौगोलिक स्थान (Location) –
पुणे जिल्ह्यातील मावळ तालुक्यात तळेगाव दाभाडे हे पुण्यापासून सुमारे ४० कि. मी. अंतरावर आहे.
पहाण्यासारखी ठिकाणे (Places to see) –
मुख्य रस्त्यावरून हे मंदिर चटकन दिसत नाही. आत मध्ये जावे लागते. येथे जैन धर्मियांचे तेविसावे तीर्थंकर श्री पार्श्वनाथ भगवान यांचे मंदिर आहे. मंदिराचा परिसर स्वच्छ आहे.
मंदिर टेकडीवर असल्याने सुमारे ७०- ७५ पाय:या चढून मुख्य मंदिरात आपण प्रवेश करतो. समोरच पांढ:या शुभ्र दगडात कोरलेली श्री पार्श्वनाथ भगवानाची आकर्षक मूर्ती दिसते. मंदिर परिसरात टेकडीच्या उतारावर अनेक शिखर दिसतात. मंदिराच्या खांबांवर सुंदर व अप्रतिम अशी शिल्पकला साकारलेली आहे.
भगवान पार्श्वनाथ जैनांचे तेविसावे तीर्थंकर म्हणून ओळखले जातात. मुख्य मंदिरात छतावरती सुंदर नक्षीकाम केलेले आहे. मंदिरात व प्रवेशद्वारातून येताना आकर्षक खांब आपले लक्ष वेधून घेतात. येथील प्रत्येक मंदिरातील मूर्तीकाम सुद्धा आकर्षक आहे.मुख्य मंदिरात छतावरती सुंदर नक्षीकाम केलेले आहे. मंदिरात व प्रवेशद्वारातून येताना आकर्षक खांब आपले लक्ष वेधून घेतात. येथील प्रत्येक मंदिरातील मूर्ती सुद्धा आकर्षक असून त्यात आदीनाथ स्वामी भगवान, श्री शंखेश्वर पाश्र्वनाथ भगवान, श्री श्रेयांसनाथ स्वामी भगवान आदींच्या मूर्ती आहेत.
भेटीची सर्वोत्तम वेळ (best time to visit) –
आपण कधीही भेट देऊ शकता.
कसे पोहोचाल (How to reach) –
तळेगाव दाभाडे हे पुण्यापासून सुमारे ४० कि. मी. अंतरावर आहे.
कसे जाल (How to go) –
खाजगी अथवा बस ने आपण तळेगाव दाभाडेला जाऊ शकता.
जाण्यासाठी लागणारा वेळ (Timing) –
पुण्यापासून आपल्याला अंदाजे १ तास लागतात.
राहण्याची सोय (Accommodation) –
परिसरात आपल्याला राहण्याची सोय उपलब्ध आहे.
जेवणाची सोय (Dining)-
परिसरात आपल्याला जेवणासाठी अनेक हॉटेलची सोय उपलब्ध आहे.
पिण्याचे पाणी (Drinking water)-
मंदिरात आपल्याला पिण्याच्या पाण्याची सोय आहे.
इतिहास (History) –
जैनांचे तेविसावे तीर्थंकर म्हणून ओळखले जातात. राणी वामादेवी व राजा अश्वसेन हे त्यांचे मातापिता. पाश्र्वनाथांचा जन्म वाराणासीतील काशीनगरीत झाला. महावीरांपूर्वी सु. 250 वर्षे म्हणजे इ.स.पू. 850 च्या सुमारास पार्श्वनाथ होऊन गेले. पार्श्वनाथ तीर्थंकरांचे चिन्ह सप्तफाणाधारी नाग असून त्यांच्या मूर्तीच्या डोक्यावर तो कोरलेला असतो. प्रत्येक तीर्थकराच्या मूर्तीवर चंद्र, नाग, हत्ती, सिंह इत्यादी चिन्ह असतात. त्यावरु न कोणत्या तीर्थकराची ती मूर्ती आहे याचा बोध होतो.
जैन धर्मात एकूण 24 र्तीथकार होऊन गेले. तीर्थंकर म्हणजे धर्म प्रकट किवा धर्माचा प्रचार / प्रसार करणारे. जैन धर्माचे पहिले तीर्थंकर भगवान ऋषभदेव तर चोविसावे तीर्थंकर भगवान वर्धमान महावीर आहेत.
‘जीन’ म्हणजे सर्व सुख-दु:खांना जिंकलेला आणि त्यांनी स्थापन केलेला धर्म म्हणजे ‘जैन’ होय. त्यामुळे या धर्माला ‘जैन धर्म’ असे म्हंटले जाते असा उल्लेख मिळतो.
प्रवेश फी (Entry Fee) – मोफत.
व्हिडिओ (Video) –
गुगल नकाशा (Google Map) –
आवश्यक वस्तू – (Necessary belongings) –
हे सुद्धा पहा (Nearby attractions) –
बामण डोह
घुमटी विहिर
पाचपांडव मंदिर
दाभाडे सरकार वाडा
इंदुरी गढी / किल्ला
माहिती साभार – संतोष मुरलीधर चंदने.
माहिती संकलन – सायली निंबाळकर.
@Marathi Explorer